जागतिक ब्रेल दिवसाची सुरुवात कशी झाली ?
प्रबोधन वृत्तसेवा A PHP Error was encountered
Severity: Notice
Message: Undefined property: stdClass::$link
Filename: post/_post_share_box.php
Line Number: 27
Backtrace:
File: /home/prabo1/public_html/application/views/post/_post_share_box.php
Line: 27
Function: _error_handler
File: /home/prabo1/public_html/application/views/post/post.php
Line: 78
Function: view
File: /home/prabo1/public_html/application/controllers/Home_controller.php
Line: 294
Function: view
File: /home/prabo1/public_html/application/controllers/Home_controller.php
Line: 119
Function: post
File: /home/prabo1/public_html/index.php
Line: 326
Function: require_once
जागतिक ब्रेल दिन दरवर्षी 4 जानेवारी रोजी साजरा केला जातो. हा दिवस जगभरातील दृष्टिहीनांसाठी खूप खास आहे. लुईस ब्रेल नावाच्या व्यक्तीच्या वाढदिवसानिमित्त ब्रेल दिवस साजरा केला जातो. लुईस ब्रेल हा एक शोधक आहे ज्याने ब्रेल लिपीचा शोध लावला. ब्रेल ही लिपी अंध लोक लिहिण्यासाठी आणि वाचण्यासाठी वापरतात. जन्मत: किंवा कोणत्याही कारणास्तव ज्यांची दृष्टी गेली आहे, त्यांनी समाजात इतर लोकांच्या बरोबरीने उभे राहावे, त्यांना अभ्यासापासून वंचित राहावे लागू नये आणि शारीरिक कमतरतेनंतरही ते स्वावलंबी होऊ शकतील, यासाठी ब्रेल लिपीचा वापर केला जातो. या शोधामुळे लुईस ब्रेल जगभरातील दृष्टिहीनांसाठी देवच बनला. ते हयात असताना त्यांच्या कार्याची दखल घेतली गेली नसली तरी नंतर लुईस ब्रेल यांना त्यांच्या स्वत:च्या वाढदिवसाला जागतिक ब्रेल दिन सुरू करून सन्मानित करण्यात आले. चला तर, ब्रेल लिपीबद्दल जाणून घेऊया, तिचा शोध कसा लागला? लुईस ब्रेल कोण होते? जागतिक ब्रेल दिवस कधी आणि कसा सुरू झाला?
* लुईस ब्रेल कोण होते?
४ जानेवारी १८०९ रोजी लुईस ब्रेल नावाच्या मुलाचा जन्म फ्रान्समधील कुप्रे नावाच्या गावात झाला. लुईसचे वडील सायमन रेले ब्रेल होते, जे त्या काळात राजेशाही घोड्यांसाठी खोगीर आणि जिन बनवण्याचे काम करत होते. कुटुंबाच्या आर्थिक परिस्थितीमुळे लुईसला वयाच्या तीन वर्षापासून वडिलांसोबत काम करावे लागले. यादरम्यान एका अपघातात त्यांच्या एका डोळ्यात चाकू घुसला आणि एका डोळ्याला इजा झाली. पुढे त्याच्या दुसऱ्या डोळ्याची दृष्टीही जाऊ लागली. हलाखीच्या परिस्थितीमुळे योग्य उपचार मिळू शकले नाहीत आणि वयाच्या 8 व्या वर्षी लुईस ब्रेल यांची दृष्टी गेली.
* ब्रेल लिपीचा शोध कसा लागला?
नंतर लुईस ब्रेल यांनी अंधांच्या शाळेत प्रवेश घेतला. त्यांना एका आर्मी कोडबद्दल माहिती मिळाली जी त्यांना अंधारातही संदेश वाचण्यास मदत करेल. अंधांसाठीही अशा लिपीची कल्पना त्यांच्या मनात आली आणि त्यांनी ब्रेल लिपीचा शोध लावला.
* ब्रेल लिपी म्हणजे काय?
डोळ्यांनी पाहू न शकणाऱ्यांसाठी ब्रेल लिपी वरदान ठरली. ब्रेल लिपी ही दृष्टिहीनांना वाचण्यासाठी आणि लिहिण्यासाठी एक स्पर्शात्मक कोड आहे. यामध्ये एका विशिष्ट प्रकारचा उंचावलेला कागद वापरला जातो, ज्याला उंचावलेल्या ठिपक्यांना स्पर्श करून वाचता येते. ब्रेल लिपी टंकलेखन यंत्राप्रमाणेच 'ब्रेल रायटर' या मशीनद्वारे लिहिता येते. याशिवाय तुम्ही स्टायलस आणि ब्रेल स्लेटमधूनही लिहू शकता. ब्रेलमधील वाढलेल्या ठिपक्यांना 'सेल्स' म्हणतात.
* जागतिक ब्रेल दिवस कधी सुरू झाला?
संयुक्त राष्ट्रांच्या जागतिक आरोग्य संघटनेच्या अहवालानुसार, जगभरातील सुमारे 39 दशलक्ष लोक पाहू शकत नाहीत. त्याच वेळी, सुमारे 253 दशलक्ष लोकांना काही प्रकारचे दृष्टी विकार आहे. एवढ्या मोठ्या संख्येच्या दृष्टिहीन लोकांमुळे, संयुक्त राष्ट्र महासभेने 6 नोव्हेंबर 2018 रोजी एक ठराव संमत केला की लुईस ब्रेलच्या जन्मदिनी, म्हणजे 4 जानेवारी, जागतिक ब्रेल दिवस साजरा केला जाईल.
