काय सांगता ? झोपल्यानेही वाढू शकते प्रतिकारशक्ती ?
प्रबोधन वृत्तसेवा 
मुंबई -
कोरोना संसर्गाच्या या युगात ज्या एका गोष्टीवर लोकांना विशेष लक्ष देण्याचा सल्ला दिला जात आहे ती म्हणजे शरीराची मजबूत प्रतिकारशक्ती. अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की ज्या लोकांची प्रतिकारशक्ती मजबूत आहे त्यांना केवळ कोरोनाच नाही तर इतर अनेक प्रकारच्या संसर्गाचा धोकाही कमी असतो. गेल्या दोन वर्षांपासून आपण शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करण्यासाठी योग्य पदार्थांच्या, विविध काढ्याच्या सेवनापासून नियमित व्यायामापर्यंत सर्व प्रकारचे उपाय करत आहोत. पण तुम्ही झोपतानाही तुम्ही शरीराची प्रतिकारशक्ती वाढवू शकता, असे जर तुम्हाला कोणी सांगितले तर तुमचा यावर विश्वास बसेल का?
तुम्ही विश्वास ठेवा अथवा ठेवू नका, पण अभ्यासात असे पुरावे मिळाले आहेत की, चांगली झोप घेऊनही तुम्ही शरीराची प्रतिकारशक्ती वाढवू शकता. रोगप्रतिकारक शक्ती निरोगी आणि मजबूत ठेवण्यासाठी निरोगी आणि पौष्टिक आहारासोबत चांगली झोप आवश्यक मानली जाते. चला, जाणून घेऊया, चांगली झोप आणि इम्युनिटी यांचा काय संबंध असू शकतो, तसेच रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करण्यासाठी इतर कोणत्‍या गोष्‍टी लक्षात ठेवल्‍या पाहिजेत, जेणेकरुन या कोरोना काळात स्‍वत:ला निरोगी ठेवता येईल.
० रोगप्रतिकारक शक्तीसाठी चांगली झोप आवश्यक
मजबूत प्रतिकारशक्तीसाठी चांगली रात्रीची झोप अनेक अभ्यासांमध्ये आवश्यक असल्याचे दिसून आले आहे. जर्मनीतील संशोधकांना एका अभ्यासात असे आढळून आले आहे की, चांगल्या झोपेमुळे रोगप्रतिकारक शक्तीत महत्त्वाची भूमिका बजावणाऱ्या टी पेशी, रोगप्रतिकारक पेशी सुधारतात. टी पेशी या रोगप्रतिकारक पेशी असतात ज्या इंट्रासेल्युलर रोगजनकांशी लढतात. संशोधकांचे म्हणणे आहे की चांगली झोप घेतल्याने टी पेशींची संख्या वाढते, ज्यामुळे शरीर संसर्ग झाल्यास रोगजनकांचा सहज सामना करू शकतो. प्रौढांनी दररोज रात्री ७-९ तासांची चांगली झोप घेतली पाहिजे.
० आहाराची महत्त्वाची भूमिका
आरोग्य तज्ज्ञांच्या मते, रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करण्यासाठी चांगली झोपेसोबत सकस आणि पौष्टिक आहार घेणे महत्त्वाचे मानले जाते. यासाठी आहारात हिरव्या भाज्या, फळे, शेंगा, संपूर्ण धान्य, पातळ प्रथिने आणि निरोगी फॅट्सचा समावेश करा. व्हिटॅमिन सी-डी, लोह, फायबर, प्रथिने आणि इतर खनिजे यांचा आहारात समावेश करून रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करता येते. जास्त तळलेल्या आणि प्रक्रिया केलेल्या गोष्टींचे सेवन टाळावे.
० शारीरिकदृष्ट्या सक्रिय व्हा
शरीराची प्रतिकारशक्ती वाढवण्यासाठी शारीरिकदृष्ट्या सक्रिय असणे देखील आवश्यक मानले जाते. यासाठी नियमित व्यायाम किंवा योगासनांचा जीवनशैलीत समावेश करता येईल. नियमित व्यायामामुळे रोगप्रतिकारक शक्ती सुधारण्यास तसेच रक्ताभिसरण वाढण्यास मदत होते. अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की दररोज किमान 30 मिनिटे मध्यम स्तराचा व्यायाम केल्याने रोगप्रतिकारक शक्ती उत्तेजित होण्यास मदत होते.
० तणाव, चिंता कमी करा
रोगप्रतिकारशक्ती वाढवण्यासाठी सर्व प्रकारच्या उपायांसोबतच मानसिक आरोग्याची काळजी घेणेही आवश्यक मानले जाते. अभ्यास दर्शवितो की जास्त तणाव-चिंता असलेल्या लोकांची रोगप्रतिकारक शक्ती इतर लोकांपेक्षा कमकुवत असू शकते. अति तणावाच्या स्थितीत शरीरात असे काही संप्रेरक स्रावित होतात जे रोगप्रतिकारक शक्तीसाठी हानिकारक ठरू शकतात. यामुळेच प्रत्येकाला तणाव कमी करण्यासाठी उपाय करत राहण्याचा सल्ला दिला जातो.
