भारतातील मकर संक्रांती साजरा करणाऱ्या वेगवेगळ्या परंपरा जाणून घ्या !

नवी दिल्ली -

हिंदू धर्मात मकर संक्रांतीच्या सणाला विशेष महत्त्व आहे. भारतातील अनेक राज्यांमध्ये मकर संक्रांतीचा सण मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो. सूर्याचा मकर राशीत प्रवेश झाल्यामुळे मकर संक्रांतीचा सण साजरा केला जातो. यावेळी मकर संक्रांतीचा सण १४ जानेवारी २०२२ रोजी येत आहे. मकर संक्रांतीचे दुसरे नाव खिचडी आहे. कारण या दिवशी खिचडी खाण्याचीही वेगळे महत्त्व आहे. केवळ खिचडीच नाही तर मकर संक्रांतीला भारतभर वेगवेगळ्या नावांनी ओळखले जाते. या सणाशी संबंधित अनेक कथा आहेत. अनेक राज्यांमध्ये मकर संक्रांत साजरी करण्याच्या अनोख्या प्रथा आहेत. प्रत्येकाच्या स्वतःच्या श्रद्धा आणि परंपरा असतात. चला तर मग, विविध राज्यांमध्ये मकर संक्रांतीची वेगवेगळी नावे आणि सण साजरे करण्याच्या वेगवेगळ्या पद्धती जाणून घेऊया.

० गुजरातची 'उत्तरायण'
गुजराती मकर संक्रांती संपूर्ण देशात साजरी केली जाते. इथे हा दिवस खूप मोठा सण मानला जातो आणि त्याला उत्तरायण म्हणतात. गुजरातमध्ये मकर संक्रांतीच्या दोन दिवसीय सणात पतंगोत्सव असतो.

० पंजाबमध्ये 'लोहडी' 'माघी'
पंजाबमध्ये मकर संक्रांतीचा सण माघी या नावाने साजरा केला जातो. या दिवशी पहाटे नदीत स्नान करून तिळाच्या तेलाचा दिवा लावतात. माघीच्या दिवशी श्री मुक्तसर साहिबमध्येही मोठी जत्रा भरते. लोहरी हा सण मकर संक्रांतीच्या किंवा माघीच्या एक दिवस आधी साजरा केला जातो. माघीच्या दुसऱ्या दिवशी शेतकऱ्यांचे आर्थिक वर्ष सुरू होते.

० आसाममध्ये 'माघ बिहू'
आसाममध्ये मकर संक्रांतीला माघ बिहू किंवा भोगली बिहू म्हणतात. या दिवशी कापणीचा सण असतो, जो माघ महिन्यात कापणीचा हंगाम संपला म्हणून साजरा केला जातो. आसामच्या उत्सवात मेजी नावाच्या झोपड्या बांबू, पाने आणि गळतीपासून बनवल्या जातात, ज्यामध्ये मेजवानी आयोजित केली जाते आणि नंतर त्या झोपड्या जाळल्या जातात.

० तमिळनाडूमध्ये पोंगल- तमिळनाडूप्रमाणेच मकर संक्रांतीला पोंगल म्हणतात. हा चार दिवसांचा उत्सव आहे, ज्यामध्ये भोगी पोंगल, सूर्य पोंगल, मट्टू पोंगल, कन्या पोंगल साजरे केले जातात. यावेळी तांदळाचे पदार्थ तयार करून श्रीकृष्णाची पूजा केली जाते.

० केरळमधील मकर विलक्कु - केरळमध्ये मकर संक्रांतीच्या सणाला मकर विलक्कु म्हणतात. या दिवशी लोक प्रसिद्ध सबरीमाला मंदिराजवळ आकाशात मकर ज्योती पाहण्यासाठी जमतात.

* कर्नाटकातील इलू बिरोधू- कर्नाटकमध्ये मकर संक्रांतीच्या दिवशी 'इलू बिरोधू' नावाचा विधी आयोजित केला जातो. अनेक कुटुंबातील महिला या कार्यक्रमात सहभागी होतात आणि अलु बेला नावाच्या प्रादेशिक पदार्थांची एकमेकांशी देवाणघेवाण करतात.

० आंध्र प्रदेशात मकर संक्रांती- आंध्र प्रदेशात मकर संक्रांतीचा सण तीन दिवस साजरा केला जातो. या दिवशी लोक जुन्या आणि निरुपयोगी वस्तू फेकून देतात आणि नवीन वस्तू घरी आणतात.